Yoga trị liệu cải thiện các bệnh suy giảm nhận thức (MCI) và bệnh Alzheimer (AD) trong giai đoạn đầu & giữa. Tiến sĩ y khoa đồng thời là Thạc sĩ khoa học Helen Lavretsky cho biết: “Yoga và thiền định có thể giúp những bệnh nhân Alzheimer cảm thấy hạnh phúc hơn, và tìm được sự thanh thản, đặc biệt với những người trong giai đoạn đầu của căn bệnh khi họ phải cố gắng chấp nhận thực tế rằng họ bị chứng mất trí nhớ”.
Nội dung chính
Tỷ lệ mắc suy giảm trí nhớ và bệnh Alzheimer đang tăng dần
Alzheimer (AD) là một căn bệnh gây ra chứng mất trí nhớ. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của chứng sa sút trí tuệ, chiếm khoảng 2/3 trường hợp ở người lớn tuổi. Theo số liệu thống kê của The World Alzheimer Report 2015, số ca bệnh sa sút trí tuệ mới là 3 ca/1 giây, hiện có khoảng 46,8 triệu người bị sa sút trí tuệ, trong đó khoảng 60% là bệnh Alzheimer.
Việt Nam cũng là một trong số ít nước có tốc độ già hóa dân số nhanh do đó số bệnh nhân Alzheimer cũng tăng nhanh. Phần lớn những người mắc bệnh đều trên 65 tuổi, một số xuất hiện ở tuổi 50. Chứng sa sút trí tuệ có thể ảnh hưởng đến cách mọi người cảm nhận, hành động và hoạt động.
Dấu hiệu và triệu chứng bệnh Alzheimer
Dấu hiệu đầu tiên một người trước khi mắc bệnh Alzheimer thường có những biểu hiện chưa rõ nét, khó phát hiện vì các dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với những phản ứng bình thường của não bộ như: Hay quên, mất tập trung,…
Giai đoạn mới (nhẹ)
Trong giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer, một người thường có thể làm hầu hết mọi việc một cách độc lập và có thể tương tác xã hội. Các triệu chứng chỉ có thể được chú ý đối với cá nhân bị ảnh hưởng và những người ở gần họ nhất.
- Thấy khó nhớ mọi thứ
- Hay lặp đi lặp lại một việc đã diễn ra
- Bị lạc ở những nơi quen thuộc
- Mất đồ hoặc đặt chúng ở những nơi kỳ lạ
- Gặp khó khăn khi xử lý tiền và thanh toán hóa đơn
- Hay quên
- Mất nhiều thời gian hơn bình thường để hoàn thành công việc hàng ngày
Bệnh Alzheimer giai đoạn giữa (vừa phải)
Ở giai đoạn giữa của bệnh Alzheimer, các triệu chứng sẽ trở nên rõ rệt hơn. Cá nhân bị ảnh hưởng sẽ gặp khó khăn khi thực hiện một số nhiệm vụ và nói chung không nên lái xe, thanh toán hóa đơn hoặc làm việc độc lập. Mặc dù mất trí nhớ sẽ tiến triển, người đó vẫn có thể nhớ những chi tiết quan trọng về cuộc sống của họ và những người thân yêu.
Những người ở giai đoạn giữa của bệnh Alzheimer có thể:
- Tăng mất trí nhớ và nhầm lẫn
- Khó nhận ra người quen
- Quên tên của một số bạn bè hoặc thành viên gia đình
- Khó học những điều mới và đối phó với những tình huống mới
- Sự cố khi hoàn thành nhiệm vụ với nhiều bước
- Thay đổi hành vi hoặc tâm trạng
- Quên tên các vật dụng thông thường
- Thường lang thang
Giai đoạn này có thể ứng dụng tập luyện Yoga Therapy (Yoga trị liệu) tuy có khó khăn hơn giai đoạn đầu, cần giáo viên Yoga Therapy có kỹ năng tốt. Đặc biệt, người chăm sóc nên chuẩn bị cho mình sức khỏe tốt, quản lý căng thẳng khi chăm sóc người bị ảnh hưởng bởi Alzheimer sẽ gặp nhiều khó khăn.
Bệnh Alzheimer giai đoạn cuối (nặng)
- Mất khả năng giao tiếp
- Ngủ nhiều hơn
- Giảm cân
- Khó nuốt
- Đấu tranh với chứng tiểu không tự chủ
Giai đoạn cuối của bệnh Alzheimer là giai đoạn khó khăn nhất, nhưng trong hầu hết các trường hợp, đây cũng là giai đoạn tiến triển ngắn nhất của bệnh. Trong thời gian này, thường cần phải chăm sóc suốt ngày đêm.
Mặc dù giao tiếp thường giảm đi rất nhiều trong giai đoạn này, nhưng người chăm sóc và người thân vẫn có thể kết nối với người bị Alzheimer. Họ có thể thể hiện sự quan tâm và yêu thương của mình thông qua giao tiếp của các giác quan, chẳng hạn như qua xúc giác, âm nhạc hoặc cùng nhau xem những bức ảnh cũ.
Bệnh Alzheimer được phát hiện vào năm 1906 và được đặt theo tên của bác sĩ Alois Alzheimer.
Ông phát hiện ra những mảng amyloid và đám rối trong não vẫn được coi là một số đặc điểm chính của bệnh Alzheimer. Một tính năng khác là mất kết nối giữa các tế bào thần kinh trong não. Mất sự kết nối các tế bào thần kinh truyền thông tin giữa các phần khác nhau của não và từ não đến các cơ, cơ quan trong cơ thể.
Yoga Therapy - Yoga trị liệu góp phần làm chậm quá trình suy giảm nhận thức ở người bị Alzheimer
Vào năm 2014, một chương trình thử nghiệm Yoga trị liệu ứng dụng điều trị AD, kết hợp Yoga và thiền vào một chế độ nhằm tập trung vào bệnh lý AD giai đoạn đầu. Nghiên cứu đã đạt được sự cải thiện nhận thức ở 9 trên 10 bệnh nhân, bao gồm cả những cải thiện về số lượng và chất lượng sau 24 tháng (Hassan và cộng sự, 2018). Những nghiên cứu này cung cấp bằng chứng cho thấy yoga hoặc thực hành thiền định góp phần làm chậm quá trình suy giảm nhận thức ở AD.
Yoga Therapy (Yoga trị liệu) một phương pháp can thiệp an toàn cho người lớn tuổi mắc chứng suy giảm nhận thức, Alzheimer, đặc biệt là giai đoạn đầu và giữa mang lại hiệu quả cao hơn.
Theo Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia Mỹ (NCHS) của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC). Đối với những người mắc bệnh Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác. Yoga Therapy ( yoga trị liệu ) là một hình thức vận động tương đối an toàn với ít nguy cơ chấn thương.
Một nghiên cứu được xuất bản vào năm 2019 trên tạp chí Brain Plasticity , đã tìm thấy bằng chứng cho thấy yoga giúp tăng cường nhiều cấu trúc và chức năng của não.
Nghiên cứu phát hiện ra rằng yoga dường như có tác động tích cực đến các vùng chính của não chịu trách nhiệm về trí nhớ và xử lý thông tin, cũng như điều chỉnh cảm xúc. Nó dường như làm tăng thể tích của vùng hippocampus, một phần của bộ não được biết là sẽ co lại theo tuổi tác. Hồi hải mã cũng là cấu trúc bị ảnh hưởng đầu tiên trong bệnh mất trí nhớ và bệnh Alzheimer.
Yoga Therapy luyện tập sự kết nối tâm trí với cơ thể
Bệnh viện Đa khoa Massachusetts–Trường Y Harvard, Boston, MA, Hoa Kỳ, đã xuất bản một nghiên cứu bằng cách chụp cắt ngang so sánh độ dày vỏ não (CT) ở những người tập yoga lớn tuổi và một nhóm người không tập yoga ở cùng độ tuổi.
Tập Yoga không chỉ được hiểu dưới lợi ích về sự linh hoạt cơ khớp. Yoga Therapy một hoạt động thể chất, tâm trí và tinh thần đòi hỏi sự tham gia chú ý, có liên quan đến những thay đổi tích cực trong cấu trúc và chức năng của não, đặc biệt là liên quan đến nhận thức, sự chú ý, chức năng điều hành và trí nhớ. Bởi, quá trình lão hóa bình thường cũng có liên quan đến những thay đổi về cấu trúc và chức năng của não.
Yoga Therapy làm tăng khối lượng vùng hải mã, tăng chức năng kết nối của vùng nhận thức
Đánh giá được công bố trên tạp chí Brain Plasticity, 2019. Giáo sư sức khỏe cộng đồng và vận động học của Đại học Illinois Neha Gothe, người đứng đầu nghiên cứu cùng với Wayne cho biết khối lượng của vùng hải mã tăng lên khi luyện tập yoga.
Theo Giáo sư Neha Gothe, Hồi hải mã có liên quan đến quá trình xử lý trí nhớ và được biết là sẽ thu nhỏ lại theo tuổi tác. “Đó cũng là cấu trúc bị ảnh hưởng đầu tiên trong chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer.”
Các nghiên cứu cho thấy thực hành yoga therapy có thể ảnh hưởng đến khả năng kết nối chức năng của DMN(*), hoạt động của vỏ não trước trán hai bên khi tham gia vào các nhiệm vụ nhận thức, và cấu trúc của vùng hồi hải mã và vỏ não trước trán – tất cả các vùng được biết là có những thay đổi đáng kể liên quan đến tuổi tác.
(*) DMN là một hệ thống quy mô lớn chứa các vùng tương tác trong não bộ có vai trò trong việc quy định ý thức về bản thân (sense of self) ở mỗi người. Hệ thống này hoạt động mạnh nhất khi con người tự suy tưởng về bản thân (self-reflecting), ghi nhớ hay tưởng tượng.
Vì vậy tập Yoga Therapy ( yoga trị liệu ) sớm, có thể là một cách giúp người lớn tuổi giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, hoặc các biểu hiện suy giảm trí nhớ, suy giảm nhận thức. Mặc dù các nghiên cứu này chưa phải số lượng rộng lớn nhưng là những nghiên cứu thực tế đã đưa ra những kết quả được xác thực bằng hình ảnh. Chúngtốt và an toàn cho người lớn tuổi khi vận động.
Đừng lầm tưởng về Yoga chỉ là sự dẻo dai với các tư thế đẹp mắt!
Yoga Therapy ( Yoga trị liệu ) có xu hướng nhẹ nhàng và nuôi dưỡng, cũng có những thử thách. Nó tập trung nhiều vào nhận thức cơ thể và hệ thống về sự liên kết tư thế, chuyển động gắn liền với hơi thở nhịp nhàng, thư thái.
Tiến sĩ Y khoa Timothy Mccall đã viết lại rằng “Hơn cả vật lý trị liệu, Yoga Therapy được trải nghiệm cách điều chỉnh những cảm giác tinh tế của cơ và khớp, trải nghiệm bên trong của tâm trí. Một điểm khác biệt nữa là sự nhấn mạnh vào thư giãn mang lại sự phục hồi đến từ sự cân bằng trong cơ thể, tâm trí và tinh thần.”
Một số lưu ý khi tập Yoga Therapy cho người có vấn đề bệnh Alzheimer (AD), suy giảm nhận thức (MCI)
Chú ý bệnh lý nền đi kèm để tránh gây tổn thương nặng hơn
Tập trung vào các bài tập tăng sự kết nối cơ thể, nhận thức sự chuyển động, thư giãn và thoải mái.
Kiên trì với người tập và có thể tách nhỏ bài ra mỗi bài với số lượng ngắn tầm 15 – 30 phút, lặp lại nhiều lần thay vì là liên tục 60 phút.
Tại Hoa Kỳ, Hiệp hội các Nhà trị liệu quốc tế (The International Association of Yoga Therapist - IAYT) là tổ chức có ủy ban kiểm định chất lượng các trường đào tạo về Yoga Therapy bao gồm cả trường đại học ngành Y nổi tiếng như Maryland.
Một số bài tập Yoga Therapy gợi ý cho người lớn tuổi hoặc người bệnh Alzheimer ở giai đoạn đầu
Nên thực hiện các động tác này dưới sự hướng dẫn của giáo viên Yoga Therapy đã có kinh nghiệm với người lớn tuổi, đặc biệt là đủ ứng biến các trường hợp khẩn cấp.
Yoga trị liệu (Yoga therapy) bài tập tăng sự kết nối với vùng vai
Yoga trị liệu ( yoga therapy ) tập kết nối và tăng nhận thức cho vùng tay và cơ liên sườn
Yoga trị liệu ( yoga therapy ) tập kết nối và tăng nhận thức cho vùng hông
Yoga trị liệu ( yoga therapy ) tập kết nối và tăng nhận thức cho đôi chân, ngón chân và bàn chân
Yoga trị liệu ( yoga therapy ) thư giãn cho vùng lưng, đầu và tâm trí
Tham khảo, biên soạn và tổng hợp theo:
Butler Hospital
National Library of medicine (NIH)
Everydayhealth
